Δηλητήρια της καθημερινότητας Ελάχιστες ποσότητες ορμονικών διαταρακτών σε καίρια αναπτυξιακά στάδια επιφέρουν συνέπειες που διαρκούν για όλη μας τη ζωή

 

Σουφλέρη Ιωάννα Α. 

H δισφαινόλη Α (Bisphenol A, BPA) είναι μια οργανική ένωση η οποία μεταξύ άλλων χρησιμοποιείται στα πλαστικά. Μιμούμενη τα οιστρογόνα, η BPA μπορεί να έχει δραματικές συνέπειες στα έμβρυα και στα βρέφη. Η ΕΕ έχει απαγορεύσει τη χρήση της σε μπιμπερό. Αναζητήστε την ένδειξη BPA-free όταν αγοράζετε πλαστικά που θα χρησιμοποιηθούν από παιδιά.

 

Αργησαν να γίνουν αντιληπτές από το επιστημονικό ραντάρ επειδή δρουν σε πολύ μικρές συγκεντρώσεις. Για την ακρίβεια, είναι οι μικρές συγκεντρώσεις τους που τις καθιστούν εξαιρετικά επικίνδυνες. Πρόκειται για ουσίες τις οποίες έχει γεννήσει ο σύγχρονος πολιτισμός αγνοώντας τη δυνατότητά τους να συμπεριφέρονται σαν ορμόνες. Σε αυτή την ιδιότητά τους οφείλουν άλλωστε και τη γενική ονομασία τους «ορμονικοί διαταράκτες». Ερευνες 20 και πλέον χρόνων έχουν δείξει ότι η έκθεσή μας σε αυτές μπορεί να έχει αντιστρέψιμα αποτελέσματα αν είμαστε ενήλικοι, αλλά να μας «σημαδέψει» διά βίου αν είμαστε έμβρυα ή νεογνά. Οι ειδικοί θεωρούν ότι ένα μέρος της επιδημίας παχυσαρκίας και διαβήτη που έχει ενσκήψει στον πλανήτη οφείλεται στους ορμονικούς διαταράκτες. Ομοίως, στις ουσίες αυτές αποδίδονται τα αυξημένα προβλήματα ανδρικής και γυναικείας υπογονιμότητας, καθώς και κάποιες μεταβολικές νόσοι ή ακόμη και η προδιάθεση για ορισμένους καρκίνους. Η θέσπιση τοξικολογικών ελέγχων διαφορετικού τύπου είναι τώρα το ζητούμενο, λένε οι ειδικοί.

«Ολα τα πράγματα είναι δηλητήριο και τίποτε δεν είναι χωρίς δηλητήριο: η δόση μόνο καθιστά ένα πράγμα μη δηλητήριο».

Με αυτά τα λόγια ο Παράκελσος (διάσημος γιατρός του 16ου αιώνα) προσπάθησε να αμυνθεί όταν κατηγορήθηκε για τη χρήση οπίου, υδραργύρου και άλλων επικίνδυνων ουσιών στην παρασκευή των φαρμάκων του. Αυτό που εννοούσε ο Παράκελσος είναι ότι το αποτέλεσμα της επίδρασης μιας ουσίας στον άνθρωπο είναι ευθέως ανάλογο με την ποσότητα της ουσίας που του χορηγείται. Ετσι, ο κίνδυνος μειώνεται όταν η δόση είναι μειωμένη και μια δυνητικά επικίνδυνη ουσία μπορεί σε μικρές δόσεις να αποδειχθεί θεραπευτική.

Παραφθορά των λόγων του Παράκελσου είναι το γνωστό μας «η δόση κάνει το δηλητήριο» το οποίο αποτέλεσε και τη βάση της σύγχρονης τοξικολογίας, επιστήμης της οποίας ο γερμανοελβετός γιατρός θεωρείται «πατέρας». Ακόμη και σήμερα, οι κλασικές μελέτες ασφάλειας των φαρμάκων και άλλων χημικών ουσιών ακολουθούν την ίδια αρχή: η επίδραση μιας ουσίας στα πειραματόζωα και στον άνθρωπο μελετάται σε ένα εύρος δόσεων προκειμένου να καθοριστεί εκείνη που πετυχαίνει το θεραπευτικό αποτέλεσμα με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες, ή, στην περίπτωση των χημικών, εκείνη που είναι καλώς ανεκτή.

Φαίνεται όμως ότι η ιδέα του Παράκελσου δεν έχει καθολική ισχύ: πράγματι, η δόση κάνει το δηλητήριο, αλλά όχι πάντοτε η μεγάλη δόση. Στη διάρκεια των δύο τελευταίων δεκαετιών οι ερευνητές έχουν συνειδητοποιήσει ότι ορισμένες ουσίες έχουν τεράστια επίδραση σε πολύ μικρές δόσεις, ιδιαίτερα όταν αυτές χορηγηθούν σε συγκεκριμένα αναπτυξιακά στάδια του ανθρώπου. Φτάνουν μάλιστα να πουν ότι τέτοιες ουσίες μπορεί να ευθύνονται για μια σειρά πληγών του σύγχρονου ανθρώπου, από την έξαρση της παχυσαρκίας και την υπογονιμότητα ως τα προβλήματα συμπεριφοράς και τον καρκίνο, και κρούουν των κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι απαιτείται άμεση λήψη μέτρων.

Αυτό που ακούγεται τουλάχιστον οξύμωρο για το αφτί του μέσου ανθρώπου ξένισε αρχικά και τους επιστήμονες που ασχολούνταν με την τοξικολογία και οι οποίοι δεν ήταν έτοιμοι να αποδεχθούν την ύπαρξη ουσιών που ήταν επιβλαβέστερες σε χαμηλότερες συγκεντρώσεις. Αντιθέτως, εκείνοι που δεν έδειξαν καμία έκπληξη για τα «περίεργα» ευρήματα ήταν οι ερευνητές ενδοκρινολόγοι. Βλέπετε, αυτοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο οργανισμός μας έχει εξελιχθεί να ανταποκρίνεται στις εξαιρετικά χαμηλές συγκεντρώσεις των ορμονών και ως εκ τούτου δεν έβλεπαν για ποιον λόγο δεν θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο και με άλλες εξωγενείς ουσίες.

Το ενδοκρινικό σύστημα είναι μια ιδιοφυής εξελικτική ιδέα η οποία στην πραγματικότητα επέτρεψε την ανάπτυξη των πολυκύτταρων οργανισμών. Διασκορπισμένοι σε κομβικά σημεία του σώματος, οι ενδοκρινείς αδένες αποτελούν τους αποκεντρωμένους εκπροσώπους της κεντρικής εξουσίας του οργανισμού. Μέσω της παραγωγής και έκλυσης ορμονών, ο πολυκύτταρος οργανισμός συντονίζει πολύπλοκες διεργασίες, από τον καθορισμό της θερμοκρασίας του σώματος και τον μεταβολισμό ως την αύξηση και την αναπαραγωγή. Με άλλα λόγια, οι ορμόνες παίζουν τον ρόλο των εντολών: με αυτά τα χημικά σήματα ο οργανισμός «διατάσσει» συγκεκριμένα όργανα να εκτελέσουν μια συγκεκριμένη λειτουργία σε μια καλά καθορισμένη χρονική στιγμή. Πολλές φορές δε, για να εξασφαλιστεί ότι όλα θα γίνουν καλώς, η εντολή είναι δοσμένη ως σχέση περισσότερων ορμονών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ρύθμιση της ωορρηξίας στις γυναίκες η οποία επιτυγχάνεται μέσω απολύτως ελεγχόμενων αυξομειώσεων τεσσάρων ορμονών.

Οι ορμόνες παράγονται από πολύ συγκεκριμένα όργανα και διοχετεύονται μέσω της αιματικής κυκλοφορίας στα (συχνά απομακρυσμένα από τον τόπο παραγωγής τους) σημεία του σώματος όπου θα ασκήσουν τη δράση τους. Είναι προφανές ότι αν κάτι κυκλοφορεί στο αίμα, η πιθανότητα να επιδράσει σε ολόκληρο τον οργανισμό και όχι μόνο εκεί όπου πρέπει είναι υπαρκτή. Ο μόνος τρόπος για να μπορέσει το ενδοκρινικό σύστημα να επιτελέσει τον ρόλο του είναι η εξειδίκευση της δράσης των ορμονών η οποία επιτυγχάνεται με τη βοήθεια μορίων που ονομάζονται υποδοχείς των ορμονών. Πρόκειται για μόρια τα οποία υπάρχουν είτε στην επιφάνεια είτε στο εσωτερικό των κυττάρων και των οποίων η στερεοδιάταξη είναι τέτοια ώστε να μπορούν να προσδεθούν πάνω τους οι ορμόνες. Ετσι, αν και οι ορμόνες «βολτάρουν» ελεύθερα μέσω του αίματος σε ολόκληρο τον οργανισμό, γίνονται αντιληπτές μόνο από τα κύτταρα που φέρουν τους αντίστοιχους υποδοχείς και τα οποία, μέσω αυτών, αντιλαμβάνονται τη σημασία της εντολής που τους δίδεται.

Οταν ανοίγει η κλειδαριά...

Συχνά αναφέρεται ότι οι ορμόνες με τους υποδοχείς τους έχουν σχέση κλειδιού - κλειδαριάς. Πρόκειται για έναν χρήσιμο παραλληλισμό ο οποίος αν και περιγράφει επιτυχώς τη σχέση συμπληρωματικότητας της δομής των ορμονών με τους υποδοχείς τους, δεν αποδίδει πλήρως τη δυναμική που αναπτύσσεται μεταξύ τους. Συχνά ή πρόσδεση μιας ορμόνης σε έναν υποδοχέα τον τροποποιεί προκειμένου αυτός να συνεχίσει τη μεταφορά της εντολής στα ενδότερα του κυττάρου, κάποιες φορές δε αυτά τα ενδότερα είναι το ίδιο το DNA στο οποίο ενεργοποιείται η έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων. Οπως και να έχει πάντως, ένα είναι το σίγουρο: η πρόσδεση μιας ορμόνης στον αντίστοιχο υποδοχέα της πυροδοτεί μια σειρά μοριακών γεγονότων χάρη στα οποία επιτυγχάνεται η ομοιόσταση του οργανισμού.

Με τόσες ορμόνες που κυκλοφορούν στην αιματική κυκλοφορία ενός πολυκύτταρου οργανισμού όπως ο άνθρωπος, είναι προφανές ότι αυτές θα πρέπει να είναι ικανές να δράσουν σε πολύ μικρές ποσότητες. Ετσι, τα επίπεδα της οιστραδιόλης στο αίμα των γυναικών κυμαίνονται μεταξύ 10 και 900 pg/ml, της τεστοστερόνης στο αίμα των ανδρών μεταξύ 300 και 10.000 pg/ml και της θυροξίνης σε άνδρες και γυναίκες μεταξύ 8 και 27 pg/ml. Και η ιστορία μας δεν τελειώνει εδώ: μόνο ένα μικρό ποσοστό των ορμονών βρίσκεται στην ελεύθερη και άρα δραστική μορφή του, ενώ το υπόλοιπο είναι περισσότερο ή λιγότερο δεσμευμένο από πρωτεΐνες του ορού του αίματος. Ετσι, παραδείγματος χάριν, η ελεύθερη οιστραδιόλη κυμαίνεται σε επίπεδα της τάξεως του 0,1-9 pg/ml και αυτά τα επίπεδα είναι αρκετά για να είναι δραστική. (Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι τα επίπεδα των ορμονών ποικίλλουν με βάση την ηλικία, το φύλο, αλλά και την ώρα της ημέρας!)

Ο τρόπος με τον οποίο έχει εξελιχθεί το ενδοκρινικό σύστημα το έχει προικίσει με χαρακτηριστικές ενδογενείς ιδιότητες. Ετσι, όπως καλά γνωρίζουν οι ερευνητές ενδοκρινολόγοι, όχι μόνο δεν απαιτείται να έχουν πληρωθεί όλοι οι υποδοχείς με ορμονικά μόρια για να αρχίσει να εκτελείται η εντολή που δίδεται με την ορμόνη, αλλά συχνά το μέγιστο της βιολογικής ανταπόκρισης στην ορμόνη επιτυγχάνεται με χαμηλή σχετικά πληρότητα υποδοχέων. Αμεση συνέπεια της ιδιότητας αυτής είναι οι μικρές αυξομειώσεις των επιπέδων των ορμονών να έχουν μεγάλες επιπτώσεις σε επίπεδο οργανισμού.

Οι επιπτώσεις των αυξομειώσεων των ορμονών είναι δραματικότερες όταν συμβαίνουν κατά την εμβρυϊκή ανάπτυξη. Σε ένα κλασικό άρθρο το οποίο δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Endocrinology» το 1959, αμερικανοί ερευνητές κατέδειξαν ότι η έκθεση εμβρύων ινδικών χοιριδίων στην τεστοστερόνη είχε ως αποτέλεσμα την αναδιοργάνωση των αναπτυσσόμενων οργάνων και τη σχετική ανδροποίηση των θηλυκών.

Ορμόνες και ορμονικοί διαταράκτες

Παρά το γεγονός ότι οι ενδοκρινολόγοι προσέθεταν όλο και περισσότερες αποδείξεις για την επίδραση των ορμονών στα αναπτυσσόμενα έμβρυα, αντίστοιχες επιδράσεις προερχόμενες από επιδημιολογικές ή άλλες μελέτες δεν ήταν εύκολο να τεκμηριωθούν. Ετσι, οι τοξικολογικές μελέτες, είτε αυτές αφορούσαν παρενέργειες φαρμάκων είτε τη θέσπιση κατώτατων ορίων για την ασφάλεια κάποιων ουσιών, εξακολουθούσαν να γίνονται με βάση την υπόθεση ότι οι όποιες επιδράσεις θα είναι ευθέως ανάλογες με την ποσότητα της ουσίας που εισέρχεται στον οργανισμό.

Και όμως θα έπρεπε και οι τοξικολόγοι να είναι περισσότερο υποψιασμένοι! Ποιος δεν θυμάται τι έγινε με το DDT το οποίο χρησιμοποιήθηκε ευρέως στις δεκαετίες του '50 και του '60 ως εντομοκτόνο και του οποίου υπολείμματα δυστυχώς υπάρχουν ακόμη και ίσως φτάνουν σε μας μέσω του φαγητού μας. Η επίδραση του DDT άρχισε να γίνεται κατανοητή όταν οι ερευνητές παρατήρησαν την παρουσία πουλιών με δυσμορφίες. Πλήθος μελετών κατέδειξαν στη συνέχεια ότι τα πουλιά δεν ήταν τα μόνα θύματα των παρενεργειών του DDT. Οταν οι ερευνητές χορήγησαν μικροποσότητες DDT σε κυοφορούντα ποντίκια διαπίστωσαν ότι οι απόγονοί τους εμφάνιζαν επιθετική συμπεριφορά προς άτομα του ιδίου φύλου, καθώς επίσης και ότι τα αρσενικά ποντικάκια έφεραν μικρότερους όρχεις. Παρατηρήσεις όπως αυτές οδήγησαν στην άρση της χρήσης του DDT, αλλά δεν άλλαξαν και πολλά σε ό,τι αφορά τις τοξικολογικές μελέτες.

Πρέπει να  ξαναγραφτούν τα βιβλία!

«Ο τρόπος με τον οποίο διενεργούμε σήμερα τα τεστ ασφάλειας συγκεκριμένων ουσιών που δρουν ως ορμονικοί διαταράκτες είναι απαρχαιωμένος, σαν να μην έχουμε διδαχθεί τίποτε από τις προόδους της ενδοκρινολογίας και της μοριακής και κυτταρικής βιολογίας των τελευταίων δεκαετιών» δήλωσε μιλώντας στο «ΒΗΜΑScience» η δρ Laura Vandenberg του Πανεπιστημίου Tufts στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ και προσέθεσε: «Ενα παράδειγμα από την καθημερινή ζωή μας που περιγράφει τη συμπεριφορά μας είναι το εξής: φανταστείτε να χαλάσει το αυτοκίνητό σας, να το πάτε στο συνεργείο και ο μηχανικός να βγάλει τη μηχανή, να τη ζυγίσει και να σας πει ότι αφού το βάρος της είναι στα κανονικά επίπεδα το αυτοκίνητό σας είναι εντάξει! Αυτό γίνεται όταν μελετάται η επίδραση μιας ουσίας σε πειραματόζωα: μετά τη χορήγησή της σε αυξανόμενες δόσεις, τα ζώα θανατώνονται και τα όργανά τους ζυγίζονται! Κάτι τέτοιο στην πραγματικότητα δεν μας δίνει καμία πληροφορία».

Τι θα έπρεπε λοιπόν να γνωρίζουν οι τοξικολόγοι; Την ύπαρξη ουσιών που ονομάζονται ορμονικοί διαταράκτες και οι οποίες ανταγωνίζονται τις ορμόνες μας για μια θέση στους υποδοχείς τους. Τέτοιες ουσίες βρίσκονται στο περιβάλλον μας και αν εκτεθεί κανείς σε αυτές σε κρίσιμα αναπτυξιακά στάδια όπως η εμβρυϊκή ή η νεογνική ζωή είναι δυνατόν οι επιδράσεις τους να είναι μόνιμες. Ακριβώς δε επειδή δρουν όπως οι ορμόνες δεν χρειάζεται να εκτεθεί κανείς σε αυτές σε μεγάλες ποσότητες για να υπάρξουν οι εν λόγω επιδράσεις.

Σύμφωνα με τη δρα Vandenberg, η οποία προσφάτως δημοσίευσε στην επιθεώρηση «Emdocrine reviews» ένα εκτενές άρθρο ανασκόπησης με όλα τα ευρήματα γύρω από τους ορμονικούς διαταράκτες, ήδη έχει αρχίσει να γίνεται συζήτηση σχετικά με τα κατώτατα όρια των ουσιών που δρουν ως ορμονικοί διαταράκτες καθώς τα ευρήματα είναι αδιάσειστα. Υπάρχει όμως ένας ακόμη σκόπελος που πρέπει να ξεπερασθεί: θα πρέπει να τεθούν άλλου είδους δοκιμασίες για τον καθορισμό τού τι είναι βλαβερό και τι όχι για τον άνθρωπο. Ειδικότερα, θα πρέπει να εξετάζεται η επίδραση μιας ουσίας σε ευαίσθητα αναπτυξιακά στάδια και αυτό θα πάρει δεκαετίες. Προς το παρόν λοιπόν όλα δείχνουν ότι θα πρέπει μόνοι μας να αποφεύγουμε... τις κακοτοπιές!

Ευρήματα που σοκάρουν

Παραθείο και διαβήτης

Η έκθεση των ανθρώπων σε οργανοφωσφορικές ενώσεις είναι καθολική. Οι ενώσεις αυτές, οι οποίες μεταξύ άλλων έχουν χρησιμοποιηθεί και ως εντομοκτόνα, βιομηχανικά λιπαντικά, ψυκτικά, ενώ μπορεί να υπάρχουν σε χρώματα και πλαστικά, θεωρούνται νευροτοξικές και όχι μόνο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το παραθείο, η νευροτοξικότητα του οποίου είναι καλά τεκμηριωμένη: ποντικάκια τα οποία εκτίθενται νωρίς μετά τη γέννησή τους σε μικρές ποσότητες αυτού του εντομοκτόνου εμφανίζουν μόνιμες αλλαγές στη συμπεριφορά τους σε σχέση με τα μη εκτεθειμένα αδέλφια τους. Οι αλλαγές αυτές είναι φανερές τόσο στην εφηβεία όσο και κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής των πειραματοζώων.

Ωστόσο η νευροτοξικότητα φαίνεται πως δεν είναι η μόνη αρνητική επίδραση του παραθείου στον οργανισμό των θηλαστικών. Οπως κατέδειξε πλήθος διεξοδικών μελετών, η παρουσία οργανοφωσφορικών ενώσεων (πολλές από τις οποίες είναι ανθεκτικές στην αποικοδόμηση και παραμένουν στο περιβάλλον για δεκαετίες) «χτυπά» τον μεταβολισμό σε ένα καίριο σημείο. Χαρακτηριστική είναι η μελέτη αμερικανών ερευνητών του Πανεπιστημίου Duke από την οποία προέκυψε ότι η έκθεση νεογέννητων πειραματοζώων σε οργανοφωσφoρικές ενώσεις έχει συνέπειες και στον μεταβολισμό. Ειδικότερα, όπως περιγράφεται στο σχετικό άρθρο στην επιθεώρηση «Reproductive Toxicology», οι ερευνητές εξέθεσαν τα πειραματόζωα σε εξαιρετικά μικρές συγκεντρώσεις παραθείου και άλλων οργανοφωσφoρικών ενώσεων. Τόσο χαμηλές ώστε η πρόσληψή τους να είναι στα όρια του ανιχνεύσιμου. Διαπίστωσαν ότι σε αυτό το κρίσιμο αναπτυξιακό στάδιο η ελάχιστη έκθεση στις παραπάνω ενώσεις είχε μεγάλες επιπτώσεις στην ηπατική λειτουργία, η οποία επηρεαζόταν διά βίου. Αρχικά τα ζώα εμφάνιζαν ένα σύνολο μεταβολικών διαταραχών οι οποίες θύμιζαν προδιαβήτη. Οπως ήταν αναμενόμενο, όταν τα ζώα αυτά τέθηκαν σε δίαιτα η οποία περιελάμβανε πολλά λιπαρά, αύξησαν δραματικά το βάρος τους σε σχέση με εκείνα που δεν είχαν εκτεθεί στις οργανοφωσφορικές ενώσεις.

Παρατηρήσεις όπως οι παραπάνω προσθέτουν νέες ψηφίδες στο παζλ της επιδημίας παχυσαρκίας και διαβήτη η οποία μαστίζει τον πλανήτη. Οι ερευνητές, χωρίς να αμφισβητούν ότι ο τρόπος ζωής μας (έλλειψη άσκησης, κατανάλωση τροφών υψηλής περιοκτικότητας σε λιπαρά) συμβάλλει στην ανάπτυξη του διαβήτη, επισημαίνουν ότι η παχυσαρκία είναι πραγματικός παράγοντας κινδύνου για διαβήτη όταν ο λιπώδης ιστός μας περιέχει αυξημένες συγκεντρώσεις οργανοφωσφορικών ενώσεων.

Παρασιτοκτόνα και παχυσαρκία

Εναν ακόμη περιβαλλοντικό παράγοντα που πιθανότατα συμβάλλει στην αύξηση της παχυσαρκίας εντόπισαν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ιρβάιν. Πρόκειται για την ουσία tributyltin (TBT), η οποία έχει παρασιτοκτόνο δράση, ενώ αξιοποιείται και ως συντηρητικό του ξύλου. Το ΤΒΤ ανταγωνίζεται δύο διαφορετικές ορμόνες για πρόσδεση στους αντίστοιχους υποδοχείς τους. Η ενεργοποίηση των εν λόγω υποδοχέων είναι απαραίτητη για την αύξηση του λιπώδους ιστού στα πειραματόζωα. Για τον λόγο αυτό, οι αμερικανοί επιστήμονες θέλησαν να διερευνήσουν αν αντίστοιχα φαινόμενα λαμβάνουν χώρα και σε ανθρώπους. Ετσι εξέθεσαν ανθρώπινα πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα σε ΤΒΤ και μελέτησαν την επίδρασή του. Διαπίστωσαν ότι ενεργοποιώντας τα κατάλληλα γονίδια το ΤΒΤ αύξανε την αδιπογένεση (τη δημιουργία νέων κυττάρων του λιπώδους ιστού), καθώς επίσης την περιεκτικότητα των κυττάρων αυτών σε λιπαρά οξέα.

Επιπροσθέτως, στα πειραματόζωα διαπιστώθηκε ότι η έκθεση στο ΤΒΤ αύξαινε την αδιπογένεση σε βάρος της οστεογένεσης, καθώς τα βλαστικά κύτταρα έτειναν να γίνονται κύτταρα του λιπώδους ιστού και όχι οστεοκύτταρα. Οπως επισημαίνουν οι ερευνητές στο σχετικό άρθρο τους στην επιθεώρηση «Plos One», «υπάρχει μεγάλη ανάγκη να κατανοήσουμε τα μοριακά γεγονότα που συμβάλλουν στην προδιάθεση για παχυσαρκία και ασθένειες που σχετίζονται με αυτήν... Το ΤΒΤ εμπλέκεται σε βασικά στάδια στην αδιπογένεση in vitro και in vivo. Προγενετική έκθεση σε TBT προδιαθέτει βλαστικά κύτταρα να γίνουν αδιποκύτταρα σε βάρος των οστεοβλαστών... Θα ήταν ενδιαφέρον να εξεταστεί περαιτέρω αν η έκθεση σε ΤΒΤ σε εμβρυϊκή ή νεογνική ηλικία συμβάλλει στην ανάπτυξη παχυσαρκίας στην ενήλικη ζωή».

Triclosan και θυρεοειδής

To Triclosan είναι μια χλωριούχος φαινολική ένωση με αντιβακτηριδιακή δράση και χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων, σε υγρά σαπούνια. Προκειμένου να διερευνήσουν την υπόθεση ότι το Triclosan μειώνει τα επίπεδα της θυροξίνης στο αίμα, αμερικανοί ερευνητές του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας χορήγησαν την ουσία σε εγκυμονούντα πειραματόζωα καθώς και στους νεογέννητους απογόνους τους. Οπως περιγράφεται σε σειρά άρθρων τους (τα οποία δημοσιεύθηκαν στις επιθεωρήσεις «Toxicology» και «Toxicological Sciences»), διαπίστωσαν ότι το Triclosan επιδρούσε στην ηπατική λειτουργία, όπου ενεργοποιούσε την παραγωγή συγκεκριμένων ενζύμων. Τα ένζυμα αυτά αποικοδομούσαν ταχύτατα τη θυροξίνη δημιουργώντας έλλειμμα στον οργανισμό, όπως ακριβώς έδειχναν και οι σχετικές μετρήσεις των επιπέδων της στο αίμα των πειραματοζώων.

Σημειώνεται ότι η έλλειψη θυρoξίνης αναστέλλει τη σωματική και την πνευματική ανάπτυξη των νεογνών.

Αντηλιακά και γονιμότητα

Ο αναπτυσσόμενος θηλυκός εγκέφαλος εξαρτάται από τα οιστρογόνα σε μικρή συγκέντρωση των οποίων είναι εκτεθειμένος. Το γεγονός αυτό τον καθιστά καλό στόχο για ουσίες που βρίσκονται στο περιβάλλον και οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν οιστρογονική δράση, να λειτουργούν δηλαδή σαν ανταγωνιστές των οιστρογόνων στην κατάληψη των θέσεων των υποδοχέων τους στον εγκέφαλο. Δύο φίλτρα, τα 4-MBC και 3-BC, τα οποία χρησιμοποιούνται στην παρασκευή αντηλιακών καθώς παρεμποδίζουν την απορρόφηση των ακτίνων UV, ελέγχθηκαν από αμερικανούς ερευνητές για την πιθανή οιστρογονική δράση τους. Κύριος λόγος να προβούν σε μια τέτοιου είδους μελέτη ήταν το γεγονός ότι το 4-MBC είχε ανιχνευθεί στο ανθρώπινο μητρικό γάλα, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι τα νεογέννητα θα μπορούσαν να το προσλαμβάνουν, ενώ δεν αποκλείεται η πιθανότητα να είναι εκτεθειμένα σε αυτό και κατά τη διάρκεια της εμβρυϊκής ζωής.

Οι ερευνητές χορήγησαν τις δύο ουσίες σε πειραματόζωα προτού επιτρέψουν να αποκτήσουν απογόνους, κατά τη διάρκεια της κύησης και της γαλουχίας, καθώς επίσης και στα νεογνά τους, για διάφορες χρονικές περιόδους. Με τη βοήθεια βιντεοκάμερας, οι ερευνητές παρακολουθούσαν συνεχώς τη ζωή των πειραματοζώων και κατέγραφαν τη σεξουαλική συμπεριφορά των θηλυκών. Διαπίστωσαν ότι τα εκτεθειμένα σε 4-MBC πειραματόζωα απέρριπταν τα αρσενικά και δεν ήταν δεκτικά για συνεύρεση, χωρίς ωστόσο να επηρεάζεται ο έμμηνος κύκλος τους. Αντίθετα, τα εκτεθειμένα σε 3-BC πειραματόζωα εμφάνιζαν διαταραχές και στον έμμηνο κύκλο. Οι παραπάνω παρατηρήσεις ενισχύθηκαν από μοριακές μελέτες οι οποίες κατέδειξαν την ενεργοποίηση της έκφρασης συγκεκριμένων γονιδίων στις περιοχές του εγκεφάλου των πειραματοζώων που σχετίζονται με τη σεξουαλική συμπεριφορά.

Οιστρογόνα και προστάτης

Ισως το πλέον καλά τεκμηριωμένο παράδειγμα της επίδρασης των μικρών ορμονικών αλλαγών στην ανάπτυξη των εμβρύων να είναι οι πολύδυμες κυήσεις των τρωκτικών. Στην ατρακτοειδή μήτρα των τρωκτικών, τα έμβρυα έχουν αυστηρά καθορισμένες θέσεις, πράγμα που έχει επιτρέψει στους επιστήμονες να μελετήσουν τι συμβαίνει όταν έμβρυα του ενός φύλου βρίσκονται τοποθετημένα μεταξύ δύο εμβρύων του άλλου φύλου. Ετσι, διαπιστώθηκε ότι τα θηλυκά έμβρυα που ήταν τοποθετημένα μεταξύ δύο αρσενικών ήταν εκτεθειμένα σε μεγαλύτερα επίπεδα τεστοστερόνης, πράγμα που είχε επίδραση τόσο στην ανάπτυξη όσο και στη συμπεριφορά τους.

Αντίστοιχες παρατηρήσεις έχουν γίνει και σε δίδυμες κυήσεις ανθρώπων, όπου η παρουσία αρσενικού εμβρύου βρέθηκε να επιδρά στην αδελφή του αλλοιώνοντας μια σειρά χαρακτηριστικών, μεταξύ των οποίων ο όγκος του εγκεφάλου και της παρεγκεφαλίδας, η ανάπτυξη επιθετικής συμπεριφοράς, η αναπαραγωγική επιτυχία, η πιθανότητα εμφάνισης διατροφικών διαταραχών. Οι μελέτες που αφορούν την επίδραση του θηλυκού εμβρύου στο δίδυμό του είναι λιγότερες, φαίνεται όμως ότι υπάρχει και αφορά τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του προστάτη στους άνδρες και καρκίνου του μαστού στις γυναίκες.

Αυτό όμως που απασχολεί τους ερευνητές είναι αν ουσίες με οιστρογονική δράση οι οποίες αφθονούν στο περιβάλλον θα μπορούσαν να επιδράσουν στα αναπτυσσόμενα έμβρυα. Φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει: όπως κατέδειξαν αμερικανοί και ιταλοί ερευνητές, ποντικάκια που εξετέθησαν κατά την εμβρυϊκή ζωή σε αυξημένες ποσότητες οιστραδιόλης παρουσίασαν αύξηση του μεγέθους του προστάτη κατά 40%. Κατά την ενηλικίωσή τους, ο προστάτης τους παρέμενε κατά 30% μεγαλύτερος σε σχέση με τα κανονικά ποντικάκια, ενώ στα κύτταρά του οι υποδοχείς των ανδρογόνων ήταν διπλάσιοι του κανονικού. Οπως επισημαίνουν οι επιστήμονες στο άρθρο τους που δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academy of Sciences», η παρατηρούμενη αύξηση των προβλημάτων γονιμότητας των ανθρώπων θα μπορούσε εν μέρει να αποδοθεί στις μόνιμες επιδράσεις (όπως η αύξηση του μεγέθους του προστάτη και οι δομικές αλλαγές άλλων οργάνων που ανταποκρίνονται στις ορμόνες) που έχουν τα οιστρογόνα του περιβάλλοντος στα έμβρυα, δεδομένου ότι «συγκεντρώσεις περιβαλλοντικών οιστρογόνων οι οποίες έχουν βιολογικές δράσεις εντοπίζονται στο φαγητό, στο νερό και στον αέρα, και προέρχονται από παρασιτοκτόνα, συστατικά των πλαστικών, απορρυπαντικά και άλλα προϊόντα καθημερινής χρήσης».

Νικοτίνη και κρυψορχία

Μελέτη δανών και φινλανδών επιστημόνων συνέδεσε τη χρήση από τις υποψήφιες μητέρες επιθεμάτων νικοτίνης για την άρση του καπνίσματος κατά τη διάρκεια της κύησης με την εμφάνιση κρυψορχίας στα αγόρια. Οι ερευνητές μελέτησαν 2.469 αγόρια τα οποία γεννήθηκαν από ισάριθμες μητέρες την τετραετία 1997-2001. Το 29% των μητέρων ανέφερε ότι ήταν καπνίστριες, ωστόσο δεν υπήρξε σύνδεση του καπνίσματος με την κρυψορχία. Αντίθετα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο κίνδυνος για κρυψορχία ήταν αυξημένος όταν οι μητέρες χρησιμοποιούσαν επιθέματα νικοτίνης στην προσπάθειά τους να σταματήσουν να καπνίζουν. Πιθανότατα οι μεγαλύτερες ποσότητες νικοτίνης στο κρίσιμο διάστημα της ανάπτυξης του γεννητικού συστήματος να εξηγεί τα ευρήματα των σκανδιναβών επιστημόνων. Η νικοτίνη είναι ένα φυσικό αλκαλοειδές του καπνού το οποίο προσδένεται σε υποδοχείς της ακετυλχολίνης, αλλά οι ερευνητές δεν γνωρίζουν τον μοριακό μηχανισμό που θα εξηγούσε το επιδημιολογικό εύρημά τους.

Φθόριο και οστική μάζα

Υπάρχουν ορισμένες χώρες, μεταξύ των οποίων και οι ΗΠΑ, στις οποίες το νερό φθοριώνεται ως προληπτικό μέτρο για την αντιμετώπιση της τερηδόνας. Ωστόσο, όταν οι επιστήμονες θέλησαν να διαπιστώσουν την ασφάλεια αυτής της πρακτικής, βρέθηκαν μπροστά σε εκπλήξεις: τα πειραματόζωα τα οποία ελάμβαναν μικρές δόσεις φθοριούχου νατρίου επί μακρόν (οι δόσεις ήταν αντίστοιχες με αυτές που λαμβάνουν οι άνθρωποι πίνοντας φθοριωμένο νερό διά βίου) έτειναν να έχουν μειωμένη οστική μάζα και κατ' επέκταση μειωμένη οστική ισχύ. Το φθοριούχο νάτριο βρέθηκε να αναστέλλει μια σειρά ορμονών και πιθανότατα η ορμονική διαταραχή είχε ως συνέπεια τη μειωμένη οστεογένεση.


πηγή

Μια μπριζόλα στα κάρβουνα ισοδυναμεί με 600 τσιγάρα!

Σας αρέσει να «ξεροψήνετε» τα τρόφιμα;

Τότε θα πρέπει να γνωρίζετε ότι κατά τη διαδικασία αυτή αναπτύσσονται ετεροκυκλικές αμίνες και πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAH), οι οποίοι αποτελούν σοβαρούς προ-οξειδωτικούς και καρκινογόνους παράγοντες. Επίσης, μην ψήνετε τα τρόφιμα σε «γυμνή» φλόγα! Το ψήσιμο στη θράκα είναι πραγματικά μία επιβλαβής πρακτική… Οι ετεροκυκλικές αμίνες παράγονται κυρίως σε κρέατα με λίγα λιπαρά και με ευαίσθητες πρωτεΐνες, όπως είναι τα πουλερικά και τα ψάρια. Ωστόσο, υπάρχει και ένα άλλο πρόβλημα πιο σοβαρό: το λίπος που στάζει στη θράκα πυρολύεται και από τον καπνό του παράγονται πολυαρωματικοί υδρογονάνθρακες (που είναι πολύ πιο επικίνδυνοι από τις ετεροκυκλικές αμίνες), οι οποίοι επαναδιαλύονται στον υπόλοιπο λιπαρό ιστό του κρέατος.
Έχει υπολογιστεί ότι μια μπριζόλα στα κάρβουνα έχει τόσα καρκινογόνα, όσα 600 τσιγάρα! Ευτυχώς που το πεπτικό σύστημα είναι πιο ανθεκτικό από το αναπνευστικό.
Ο Δρ. Γεώργιος Μπόσκου, Επίκουρος Καθηγητής Χαροκόπειου Πανεπιστημίου δηλώνει κατηγορηματικά: Μην «ξεροψήνετε» τα τρόφιμα! Ωστόσο, πολλές φορές τρώτε έξω χωρίς να έχετε τη δυνατότητα να παρέμβετε στον τρόπο ψησίματος των ζωικών τροφίμων. Τι μπορείτε να κάνετε στην περίπτωση αυτή έτσι ώστε να μειώσετε την πρόσληψη προοξειδωτικών και καρκινογόνων, μέσω της κατανάλωσης ζωικών προϊόντων;
ΠΗΓΉ:to-mati.gr

Η διατροφή και … ο καρδιομεταβολικός κίνδυνος … στην Ελλάδα!

Δρ Δημήτρης Ζ. Ψυρρόπουλος

H εξέλιξη των διατροφικών συνηθειών στην Ελλάδα και η επίπτωση στον καρδιομεταβολικό κίνδυνο.
Tα καρδιαγγειακά νοσήματα αποτελούν ένα μεγάλο ιατρικό και κοινωνικό πρόβλημα τόσο για τη χώρα μας όσο και για τις υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες.
Τα νοσήματα αυτά κατέχουν την πρώτη θέση στις αιτίες θανάτου μεταξύ ανδρών και γυναικών τόσο στην Ευρώπη (σύμφωνα με το Health and Consumer Affairs Council Meeting on Employment and Social Policy, 2006), όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, με τη χώρα μας να συγκαταλέγεται πλέον στο δυσμενή κατάλογο των χωρών που πλήττονται περισσότερο.

Βάσει του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας – Π.Ο.Υ., το 80% των πρόωρων θανάτων προκαλούμενων από καρδιακά νοσήματα και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο, θα μπορούσαν να αποφευχθούν με υγιεινή διατροφή, συστηματική φυσική δραστηριότητα και διακοπή του καπνίσματος.

Οι συχνότεροι παράγοντες καρδιομεταβολικού κινδύνου είναι:

η παχυσαρκία

η υπερλιπιδαιμία

ο σακχαρώδης διαβήτης

η υπερκατανάλωση λιπαρών, αλατιού και αλκοόλης

η υψηλή αρτηριακή πίεση

το κάπνισμα.

Η διατροφή, σε συνδυασμό με τη σωματική δραστηριότητα αποτελεί βασικό προδιαθεσικό παράγοντα που επηρεάζει θετικά ή αρνητικά τον καρδιομεταβολικό κίνδυνο και όλους τους σχετικούς παράγοντες.

Ειδικότερα, η σωστή διατροφή έχει σχετιστεί σε πολλές επιδημιολογικές και προοπτικές μελέτες με την ελάττωση της ολικής θνητότητας, και ειδικότερα με τη μειωμένη θνητότητα λόγω καρδιαγγειακών παθήσεων (στοιχεία της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας).

Στη χώρα μας τις τελευταίες δεκετίες σχεδόν όλοι οι παραπάνω παράγοντεςεπιδεινώθηκαν, μέσα από τη μεγάλη διαφοροποίηση του τρόπου ζωής, την αστικοποίηση και τη διαμονή μεγάλου μέρους του πληθυσμού στα αστικά κέντρα, την αλλαγή και δυτικοποίηση της διατροφής μας μαζί με την απομάκρυνση από το μεσογειακό μοντέλο του ’60 και τέλος τη διαρκή χρήση του αυτοκινήτου και τον περιορισμό της καθημερινής κίνησης.

Παχυσαρκία

Η παχυσαρκία είναι ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου καρδι-αγγειακών νοσημάτων, ενώ αποτελεί και μείζονα παράγοντα κινδύνου για:

Σακχαρώδη διαβήτη
Αρτηριακή υπέρταση
Υπερλιπιδαιμία
Μεταβολικό σύνδρομο
Με βάση στοιχεία του Π.Ο.Υ. εκτιμάται ότι η παχυσαρκία ευθύνεται παγκοσμίως για το 30% των εμφραγμάτων και των αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων, καθώς και για το 60% της υπερτασικής νόσου. Στη χώρα μας και σύμφωνα με στοιχεία του 2008 το ποσοστό στους άντρες φτάνει το 26% και στις γυναίκες το 18.2%, υψηλότερο από όλες τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έτσι μπορούμε να πούμε πως στη χώρα μας η παχυσαρκία λαμβάνει επιδημικές διαστάσεις.

Αν και είναι σημαντικός παράγοντας κινδύνου νοσηρότητας και θνητότητας καρδιαγγειακής νόσου δυστυχώς έχει υποτιμηθεί. Σε μελέτη της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρίας στην οποία συμμετείχαν 30.000 ερωτηθέντες, φάνηκε ότι μόνο το 8% των ερωτηθέντων ατόμων θεωρούν την παχυσαρκία ως μείζονα παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου. Ακόμη από τους 30.000 ερωτηθέντες, το 19% ήταν παχύσαρκοι (BMI>30), αλλά μόνο το 26% αυτών είχαν επίγνωση της κατάστασης και τέλος το υπόλοιπο 74% από τους 12.400 υπέρβαρους θεωρούσε ότι είχε φυσιολογικό βάρος σώματος

Ένα από τα βασικά αίτια της αύξησης της παχυσαρκίας ήταν η αύξηση στις καταναλισκόμενες θερμίδες καθημερινά (από τις 2912 τη δεκαετία του 60 στις 3666 kcal το 2003), που σε συνδυασμό με την αύξηση κυρίως των λιπιδίων κατά 56% και τη μειωμένη άσκηση οδήγησαν στο θετικό ενεργειακό ισοζύγιο. Επίσης το κύριο χαρακτηριστικό στην ποιοτική σύνθεση της θερμιδικής κατανάλωσης στη χώρα μας ήταν στα μεταπολεμικά χρόνια είναι η συνεχής αύξηση της ποσοστιαίας συμμετοχής των λιπιδίων και κυρίως των ζωικών και τρανς λιπών, μέσα από το έτοιμο φαγητό. Όσο αφορά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της διαφορποιημένης διατροφής μας που συνέβαλε στην αύξηση της παχυσαρκίας σε υψηλό βαθμό ήταν :

-η κατανάλωση κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων αυξήθηκε κατά 100-130% (FAO 1989) 
-η κατανάλωση λαχανικών και πατάτας αυξήθηκαν επίσης, 
-ενώ αντίθετα, η κατανάλωση δημητριακών και οσπρίων σημείωσε μείωση μικρότερη 
-αύξηση σημειώθηκε στην κατανάλωση φρούτων 
-η κατανάλωση ζωικών λιπών άρχισε να αυξάνεται από τη δεκαετία του ‘80, χωρίς ωστόσο να υποκαταστήσει την κατανάλωση φυτικής προέλευσης ελαίων και κυρίως ελαιόλαδου, που παραμένει υψηλή. 
-υπερδιπλασιάστηκε η κατανάλωση ζάχαρης (WHO 2008).

Σακχαρώδης Διαβήτης

Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι το 10% πάσχει από ΣΔ, ενώ ο σακχαρώδης διαβήτης όχι μόνο αποτελεί παράγοντα κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, αλλά δρα συνεργικά και μεγεθύνει την επίδραση των υπολοίπων παραγόντων κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων όπως υπερλιπιδαιμία, αρτηριακή υπέρταση, κάπνισμα, παχυσαρκία. Σε πληθυσμιακές μελέτες έχει φανεί ότι τα άτομα που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη διατρέχουν τριπλάσιο κίνδυνο να προσβληθούν από ισχαιμική καρδιοπάθεια, σε σχέση με τους υγιείς (Yusuf et al. 2001).

Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας σχετικά με το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου αναφέρεται ότι το 31% των ατόμων που έχουν προσβληθεί από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου έπασχαν ήδη από σακχαρώδη διαβήτη (Andrikopoulos et al. 2007). Σε εκτίμηση του επιπολασμού του διαβήτη στη χώρα μας από τον Π.Ο.Υ φαίνεται ότι από το 6.1 το 2003 θα φτάσουμε στο 7.3 το 2025.

Ισχαιμικά επεισόδια

Την χρονική περίοδο 1970 – 2004 σημειώθηκε μια δραματική αύξηση της θνησιμότητας κατά 27,8% στην Ελλάδα, έναντι μείωσης 42%-69,3% των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Ειδικά σε ηλικίες <65 ετών η Ελλάδα το 2004, παρουσίαζε πλέον την υψηλότερη θνησιμότητα από ισχαιμική καρδιοπάθεια στη Δυτική Ευρώπη, διπλάσια από την αντίστοιχη των μεσογειακών και των περισσότερων άλλων δυτικοευρωπαϊκών χωρών, ενώ παρουσιάζει έναν ιδιαίτερα υψηλό δείκτη θνησιμότητας από παθήσεις των εγκεφαλικών αγγείων. Είναι φανερό λοιπόν πως αλλάζοντας τις διατροφικές μας συνήθειες αλλά και τον τρόπο ζωής μας, κατά τα δυτικά πρότυπα, καταφέραμε να εκτινάξουμε τα επίπεδα και ποσοστά όλως των μεταβολικών καταστάσεων που επιβαρύνουν την καδιαγγειακή υγεία μας.

Τώρα λοιπόν, και κάτω από τις ακραίες κοινωνικο – οικονομικές συνθήκες της σύγχρονης οικονομικής κρίσης στη χώρα μας πρέπει να προσπαθήσουμε να επανεφέρουμε τη διατροφή μας στα παλιά πρότυπα του 60.

ΣυμπερασματικάΠερισσότερα όσπρια και λαχανικά, λιγότερο κρέας, αποφυγή έτοιμων γευμάτων και τυποποιημένων τροφίμων, ψάρι φτηνό αλλά υψηλής διατροφικής αξίας όπως η σαρδέλα και ο γάβρος, φαγητό μαγειρεμένο στο σπίτι και ζυμωτό ψωμί θα επαναφέρουν το μεσογειακό μοντέλο διατροφής και μαζί την καρδιαγγειακή μας υγεία και παράλληλα το περισσότερο-και αναγκαστικό λόγω ακρίβειαςν ακρίβειας των καυσίμων-περπάτημα μπορούν να μειώσουν σημαντικά τα παραπάνω -αρνητικά- ποσοστά.

πηγή

Φρούτα και λαχανικά μας κάνουν αισιόδοξους

Οι άνθρωποι που καταναλώνουν άφθονα φρούτα και λαχανικά τείνουν να είναι πιο αισιόδοξοι για το μέλλον, αναφέρουν επιστήμονες από τη Σχολή Δημοσίας Υγείας του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. Αξιολογώντας σχεδόν 1.000 εθελοντές ηλικίας 25 έως 74 ετών, κατέληξαν στο συμπέρασμα πως όσοι εξ αυτών ήταν αισιόδοξοι είχαν υψηλότερα επίπεδα καροτενοειδών στο αίμα τους.
Τα καροτενοειδή, το πιο γνωστό από τα οποία είναι η βήτα-καροτίνη, είναι μία ομάδα χρωστικών ουσιών που προσδίδουν σε ορισμένα φρούτα και λαχανικά (όπως τα εσπεριδοειδή και τα καρότα) το χαρακτηριστικό κόκκινο, κίτρινο και πορτοκαλί χρώμα τους.
Υπάρχουν επίσης σε υψηλά επίπεδα στα σκουροπράσινα, φυλλώδη λαχανικά.
Προγενέστερες μελέτες έχουν δείξει ότι διαθέτουν ισχυρές αντιοξειδωτικές ιδιότητες και ότι τα υψηλά επίπεδά τους στο αίμα μπορεί να αποτελούν δείκτη καλής υγείας.
Στην παρούσα μελέτη, οι ερευνητές αξιολόγησαν τις συγκεντρώσεις εννέα διαφορετικών καροτενοειδών στο αίμα των εθελοντών τους. Επιπλέον, τους ζήτησαν να συμπληρώσουν ερωτηματολόγια για τη στάση τους απέναντι στη ζωή, ενώ χρησιμοποίησαν ένα ειδικό τεστ για να βαθμολογήσουν την αισιοδοξία τους.
Όπως γράφουν στην επιθεώρηση «Psychosomatic Medicine», όσοι πέτυχαν υψηλότερη βαθμολογία στο τεστ της αισιοδοξίας έτειναν να έχουν κατά 13% υψηλότερα επίπεδα καροτενοειδών, όπως η βήτα-καροτίνη, στο αίμα τους σε σύγκριση με όσους πέτυχαν την χαμηλότερη.
Επιπλέον, όσοι εθελοντές έτρωγαν λιγότερη από μία σαλάτα (ή δύο μικρά φρούτα) την ημέρα ήταν πολύ λιγότερο αισιόδοξοι απ’ ό,τι όσοι έτρωγαν περισσότερο από μία σαλάτα και ένα φρούτο την ημέρα.
«Είναι η πρώτη μελέτη που συσχετίζει την αισιοδοξία με πιο υγιείς συγκεντρώσεις καροτενοειδών», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Τζούλια Μπόεμ, ερευνήτρια στο Τμήμα Κοινωνικών & Συμπεριφορικών Επιστημών του Χάρβαρντ.
Πέρυσι, μελέτη του Πανεπιστημίου του Ουώργουϊκ έδειξε πως όσοι τρώνε δύο μεγάλες σαλάτες και τρία φρούτα την ημέρα είναι πιο ευτυχισμένοι απ’ ό,τι όσοι τρώνε ελάχιστα φρούτα και λαχανικά.
Αν και δεν είναι επακριβώς γνωστό πως επηρεάζουν φρούτα και λαχανικά το αίσθημα της ευεξίας, οι ειδικοί εικάζουν ότι τα αντιοξειδωτικά τους συστατικά ασκούν αγχολυτική δράση και έτσι μας κάνουν να βλέπουμε πιο αισιόδοξα τη ζωή.

πηγή

Η αλήθεια πίσω από το μύθο για τη χοληστερόλη

Ναταλία  Ντελίκου Μπενέτου

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος 

Τι σημαίνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης, ή η διαφορά ανάμεσα στην καλή και την κακή χοληστερόλη; Η κατανόηση των κινδύνων της υψηλής χοληστερόλης βοηθά στο να διατηρήσουμε τα επίπεδα της σε ένα υγιές εύρος, μειώνοντας τις πιθανότητες για καρδιακή νόσο, καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο. Έτσι, άτομα άνω 20 ετών θα πρέπει να ελέγχουν με εξετάσεις τις τιμές της χοληστερόλης, κάθε πέντε χρόνια – είναι μια απλή εξέταση αίματος η οποία εντοπίζει τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης.

Είναι σημαντικό να διακρίνουμε το γεγονός από το μύθο σχετικά με τη χοληστερόλη.
Μύθος: Η χοληστερόλη είναι κακό πράγμα. Το σώμα μας χρειάζεται τη χοληστερόλη για να λειτουργήσει. Έτσι, διατηρεί σταθερές τις κυτταρικές μεμβράνες και βοηθά στην παραγωγή ορισμένων ορμονών. Πρέπει ,λοιπόν, να γίνει κατανοητό ότι η χοληστερόλη είναι απαραίτητη για την υγεία. Ο κίνδυνος ξεκινά όταν μεγάλες ποσότητες χοληστερόλης κυκλοφορούν στο αίμα και συσσωρεύονται στο εσωτερικό των αρτηριών, που οδηγεί σε μια κατάσταση γνωστή ως αθηροσκλήρωση. Με τη συσσώρευση μεγάλης ποσότητας χοληστερίνης, η αρτηρία φράσσεται, με πιθανά αποτελέσματα μια καρδιακή προσβολή ή το εγκεφαλικό επεισόδιο.
Μύθος: Όλοι πρέπει να στοχεύουν στα ίδια επίπεδα χοληστερόλης. Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός για όλους αλλά οι τιμές εξαρτώνται εξ ολοκλήρου από τους παράγοντες κίνδυνου που συγκεντρώνει κάθε άτομο, όπως το να είναι καπνιστής, να έχει διαβήτη, ή υψηλή αρτηριακή πίεση. Άτομα χωρίς παράγοντες κινδύνου πρέπει να προσπαθούν να διατηρούν τα επίπεδα της LDL ή της «κακής» χοληστερόλη μέχρι τα 160 mg / dL. Τα υψηλά επίπεδα της LDL χοληστερόλης είναι ένας παράγοντας κινδύνου για τις καρδιακές παθήσεις. Αντίθετα, τα υψηλά επίπεδα της HDL, ή της “καλής” χοληστερόλης, ενισχύουν την προστασία έναντι της καρδιακής νόσου και είναι επιθυμητά. Ωστόσο, εάν ένα άτομο συγκεντρώνει δύο ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου για καρδιακή νόσο, τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης πρέπει να είναι κάτω από 130 mg / dL. Τέλος, άτομα που πάσχουν καρδιακή νόσο ή διαβήτη, πρέπει να στοχεύουν ακόμα χαμηλότερα, με επίπεδα της LDL κάτω από 100 mg / dL. (Βλέπε παρακάτω)
Μύθος: Η υψηλή χοληστερόλη προκαλείται κυρίως από τη διατροφή. Ο μεγαλύτερος παράγοντας των επιπέδων χοληστερόλης ενός ατόμου είναι η κληρονομικότητα. Αν και η λειτουργία του ήπατος είναι η απομάκρυνση της περίσσειας της χοληστερόλης από το σώμα, η γενετική παίζει μεγάλο ρόλο στην ικανότητά του να διατηρήσει τη χοληστερόλη σε ένα υγιές επίπεδο. Κάθε άτομο έχει διαφορετικό βαθμό απομάκρυνσης της χοληστερόλης, ο οποίος στα περισσότερα άτομα δεν είναι τόσο αποτελεσματικός  όσο χρειάζεται να είναι. Για τα άτομα των οποίων η λειτουργία στο συκώτι είναι μόνο λίγο κάτω από το φυσιολογική, η υγιεινή διατροφή είναι  μια λύση, μειώνοντας τα επίπεδα της χοληστερόλης κατά 10 έως 15 τοις εκατό.
Μύθος: Η μαργαρίνη είναι καλύτερη από το βούτυρο για τα χαμηλά επίπεδα της χοληστερόλης.
Η μαργαρίνη γίνεται από φυτικά έλαια, και έτσι δεν περιέχει χοληστερόλη, σε αντίθεση με το βούτυρο, το οποίο είναι κατασκευασμένο από ζωικά προϊόντα. Ωστόσο, η μαργαρίνη έχει υψηλή περιεκτικότητα σε trans λιπαρά οξέα – ουσίες που αυξάνουν την LDL χοληστερόλη του οργανισμού, ενώ μειώνουν τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης στο αίμα, βάζοντας μας σε κίνδυνο για καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο. Μια υγιεινή επιλογή είναι τα μονοακόρεστα λίπη όπως το ελαιόλαδο και το έλαιο canola, το οποίο μπορεί να μειώσει την “κακή” χοληστερόλη.
Μύθος: Τα παιδιά δεν μπορούν να έχουν υψηλή χοληστερόλη.
Όπως οι ενήλικες, έτσι και τα παιδιά εάν το ήπαρ τους δεν λειτουργεί επαρκώς, η χοληστερόλη τους μπορεί να είναι αυξημένη, όχι όμως σε βαθμό της ανάπτυξης μιας αγγειακής νόσου. Ωστόσο, όταν τα παιδιά με υψηλή χοληστερόλη γίνονται ενήλικες, είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν καρδιαγγειακά προβλήματα σε νεαρότερη ηλικία από τους συνομηλίκους τους. Παρόμοια με τους ενήλικες, τα παιδιά μπορεί να μειώσουν τα υψηλά επίπεδα χοληστερόλης τους με την τακτική άσκηση και με μια διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και τρόφιμα χαμηλά σε κορεσμένα λίπη. Σε σπάνιες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορούν να έχουν μια δυνητικά θανατηφόρα ασθένεια γνωστή ως οικογενή υπερχοληστερολαιμία, μια κληρονομική πάθηση στην οποία το ήπαρ δεν είναι σε θέση να απομακρύνει τη χοληστερόλη από την κυκλοφορία του αίματος. Αυτή η ασθένεια μπορεί να προκύπτει από το γεγονός ότι ένας ή και οι δύο γονείς έχουν πολύ υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, ή ότι το παιδί έχει συνολικό επίπεδο χοληστερόλης πάνω από 250.

Όταν ο γιατρός ή ο διατροφολόγος σας συνιστούν μια εξέταση αίματος για τον έλεγχο της χοληστερόλης, τα αποτελέσματα περιλαμβάνουν συνολικά το επίπεδο της ολικής χοληστερόλης στο αίμα(ορός), τα επίπεδα της HDL και της LDL. Η American Heart Association παρέχει τις ακόλουθες οδηγίες για τα επίπεδα:

Επίπεδα ολικής χοληστερόλης στο αίμα (ορός):

Λιγότερο από 200 mg / dL θεωρείται επιθυμητό

200 έως 239 mg / dL θεωρείται οριακά-υψηλού κινδύνου

240 mg / dL και πάνω είναι μεγάλος κίνδυνο για την υγεία

Επίπεδα HDL (καλής) χοληστερόλης:

Λιγότερο από 40 mg / dL για τους άνδρες ή κάτω από 50 mg / dL για τις γυναίκες σημαίνει μεγαλύτερος κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις

Για τους άνδρες, 40 έως 50 mg / dL θεωρείται μέση τιμή

Για τις γυναίκες, 50 έως 60 mg / dL θεωρείται μέση τιμή

Εάν τα επίπεδα της HDL χοληστερόλης είναι 60 mg / dL ή υψηλότερα, μπορεί να έχετε μια πρόσθετη προστασία από τις καρδιακές παθήσεις.

Επίπεδα LDL (κακής) χοληστερόλης:

Λιγότερο από 100 mg / dL είναι επιθυμητή

100 – 129 mg / dL είναι οριακά επιθυμητή

130 έως 159 mg / dL θεωρείται οριακά υψηλή

160 έως 189 mg / dL είναι υψηλή

190 mg / dL και πάνω θεωρείται ότι είναι πολύ υψηλή

Άτομα με υψηλή ολική χοληστερόλη (πάνω από 240 mg / dL) έχουν διπλάσιο κίνδυνο καρδιακής νόσου, από αυτά με  επίπεδα χοληστερόλης κάτω από 200 mg / dL, σύμφωνα με την American Heart Association.
Εάν έχετε υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, η American Heart Association συστήνει να αποφεύγετε το κάπνισμα, να καταναλώνετε μια υγιεινή διατροφή, να ασκείστε τακτικά και να διατηρείτε ένα υγιές βάρος. Με αυτές τις τακτικές μειώνετε τον κίνδυνο για καρδιακή νόσο και εγκεφαλικό επεισόδιο.

πηγή

Σίδηρος: με ποια διατροφή θα τον αυξήσετε;

Μόνη λύση η σωστή διατροφή

Τα χαμηλά επίπεδα σιδήρου ταλαιπωρούν εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, που υποφέρουν από ζαλάδες, κόπωση και δεκάδες άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με το χαμηλό σίδηρο. Μόνη λύση η σωστή διατροφή που μπορεί να αυξήσει θεαματικά τα επίπεδα του σιδήρου στον οργανισμό σας.
Τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο
Η απορρόφηση του σιδήρου από τον οργανισμό δε γίνεται στον ίδιο βαθμό από όλα τα τρόφιμα. Αυτό οφείλεται στη χημική μορφή με την οποία εμπεριέχεται ο σίδηρος στα διάφορα τρόφιμα. Τα τρόφιμα ζωικής προέλευσης παρέχουν καλύτερα απορροφήσιμο σίδηρο στον οργανισμό (αιμικό σίδηρο) σε σχέση με τα τρόφιμα φυτικής προέλευσης (μη αιμικό σίδηρο).
α. Πηγές αιμικού σιδήρου (ποσοστό απορρόφησης 15-35%):
•Συκώτι, σπλήνα
•Μύδια, στρείδια
•Όλα τα είδη κρέατος και κυρίως το μοσχαρίσιο κρέας
•Μπακαλιάρος, πέρκα, σολομός, τόνος, σαρδέλες, γαρίδες
•Κρόκος αυγού.
Φροντίστε να περιλαμβάνετε στα κύρια γεύματα της ημέρας ένα τουλάχιστον τρόφιμο από αυτή την ομάδα.
β. Πηγές μη αιμικού σιδήρου (ποσοστό απορρόφησης 2-10%):
•Όσπρια (φακές, φασόλια, ρεβίθια)
•Σουσάμι, πλιγούρι βρώμης
•Φάβα
•Τυρί tofu (τόφου)
•Ξηροί καρποί (φιστίκια, καρύδια, φιστίκια Αιγίνης, αμύγδαλα, κάσιους, πασατέμπο)
•Ψωμί σίκαλης
•Ξηρά φρούτα (σταφίδες, δαμάσκηνα, σύκα)
•Βερίκοκα, παντζάρια, σπανάκι, αγκινάρες.
Λόγω της μικρής ικανότητας απορρόφησης του σιδήρου από αυτά τα τρόφιμα, καλό είναι τα τρόφιμα της ομάδας αυτής να συνοδεύονται από τρόφιμα της πρώτης ομάδας ή από τρόφιμα που ενισχύουν την απορρόφηση του σιδήρου (βλ. παρακάτω). Τρόφιμα με βιταμίνη C (πορτοκάλι, φράουλες, χυμός λεμονιού) ευνοούν την απορρόφηση του σιδήρου των φυτικών τροφών.

Καφές –τσάι
Ο καφές, καθώς και το τσάι, περιέχουν τανίνες που εμποδίζουν την απορρόφηση του σιδήρου. Καλό είναι λοιπόν να μην πίνετε καφέ ή τσάι μαζί ή αμέσως μετά τα γεύματα.
Αλκοόλ
Εάν πίνετε κρασί με τα γεύματα σας προτιμήστε το λευκό που ευνοεί την απορρόφηση του σιδήρου και αποφύγετε το κόκκινο, που λόγω των πολυφαινολών που περιέχει μπορεί να μειώσει λίγο την απορρόφηση του σιδήρου.
Τρόφιμα που ευνοούν την απορρόφηση του σιδήρου
-Κρέας, ψάρι, πουλερικά
-Πορτοκάλι και ο χυμός του, φράουλες, γκρέιπφρουτ
-Μπρόκολο, λαχανάκια Βρυξελλών, ντομάτα και ο χυμός της, πατάτες, πράσινες και κόκκινες πιπεριές, μαρούλι.
-Λευκό κρασί.

πηγή

5 υπερτροφές του Ιανουαρίου

Αν το να αρχίσετε να τρέφεστε υγιεινά είναι ένας από τους στόχους σας για το 2013, ο Ιανουάριος είναι ένας από τους πιο ευνοϊκούς μήνες για να ξεκινήσετε. Μάθετε ποιες είναι οι υπερτροφές αυτού του μήνα, που θα σας βοηθήσουν να γυρίσετε σελίδα και να αλλάξετε τις κακές διατροφικές σας συνήθειες.

Μπορεί οι καλοκαιρινές, υγιεινές και θρεπτικές νοστιμιές όπως οι ντομάτες και το γλυκό καλαμπόκι να απέχουν ακόμη μακριά και ακόμη και τα μήλα να έχουν ελαττωθεί στα ράφια των σούπερ μάρκετ, αυτό όμως δε σημαίνει ότι η υγιεινή διατροφή δεν αποτελεί προνόμιο και του χειμώνα. Εδώ, σας παρουσιάζουμε μια λίστα με μερικά από τα αγαπημένα εποχιακά προϊόντα για τον πρώτο μήνα του έτους, όπως τα συγκέντρωσε το huffingtonpost.com.
Ο λόγος για φρούτα και λαχανικά, χαμηλά σε θερμίδες και πλούσια σε βιταμίνη C, συστατικό απαραίτητο για τη διατήρηση ισχυρού ανοσοποιητικού συστήματος, την καταπολέμηση κρυολογημάτων, λοιμώξεων και του βήχα, ειδικά κατά την περίοδο του χειμώνα που κάνει πολύ κρύο.
1. Κλημεντίνες
Σύμφωνα με τους ειδικούς, ένα μόνο από αυτά τα γλυκά εσπεριδοειδή, περιέχει 60% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης βιταμίνης C. Αυτά τα μικρά φρούτα, είναι εύκολο να τα πάρετε και μαζί σας στη δουλειά. Μπορείτε επίσης να τα προσθέσετε και στη χειμωνιάτικη σαλάτα σας. Όταν συνδυάζετε βιταμίνη C με σαλάτα, ο σίδηρος που βρίσκεται σε φυλλώδη λαχανικά όπως το σπανάκι και το λάχανο, καθίσταται ευκολότερα απορροφήσιμος.
2. Λαχανάκια Βρυξελλών
Σε πολλούς δεν αρέσει η γεύση τους, αν και τα λαχανάκια Βρυξελλών είναι μέρος της οικογένειας των σταυρανθών λαχανικών – της ίδιας ομάδας δηλαδή όπου βρίσκεται και το μπρόκολο, το κουνουπίδι και άλλα συναφή λαχανικά. Όπως λοιπόν και τα υπόλοιπα «ξαδερφάκια» του, έτσι και τα λαχανάκια Βρυξελλών φαίνεται ότι δρουν ενάντια στις φλεγμονές καθώς επίσης φαίνεται να προσφέρουν και κάποια προστασία έναντι ορισμένων μορφών καρκίνου. Είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, κάλιο, βιταμίνες Α και C και σίδηρο και έχουν ελάχιστες θερμίδες. Σοτάρετέ τα με λίγο ελαιόλαδο και σκόρδο και απολαύστε τα.
3. Γκρέιπφρουτ
Πέρα από σημαντικότατη πηγή βιταμίνης C, τα γκρέιπφρουτ είναι επίσης πλούσια σε φυτικές ίνες, οι οποίες μπορούν να σας βοηθήσουν να νιώθετε χορτασμένοι για αρκετή ώρα και μεταξύ άλλων να κρατήσετε και τη χοληστερίνη σας σε χαμηλά επίπεδα. Συμβάλλει επίσης στην απώλεια βάρους. Σε μια μελέτη που αφορούσε την παχυσαρκία το 2006, οι συμμετέχοντες έχασαν περισσότερο βάρος όταν έτρωγαν μισό γκρέιπφρουτ πριν από κάποιο γεύμα. Αποτελείται κατά 90% από νερό, που σημαίνει ότι μπορεί να σας βοηθήσει να μείνετε ενυδατωμένοι. Όπως και τα περισσότερα «κόκκινα» φρούτα, είναι πλούσιο σε λυκοπένιο, αυτό το φημισμένο αντιοξειδωτικό που κατά κύριο λόγο βρίσκεται στις ντομάτες και το οποίο μπορεί να προσφέρει προστασία από ορισμένες μορφές καρκίνου και δερματικές βλάβες από την υπεριώδη ακτινοβολία. Απλά να θυμάστε πως το γκρέιπφρουτ είναι πιθανό να δημιουργήσει παρενέργειες σε συνδυασμό με ορισμένα φάρμακα. Για να το απολαύσετε ψήστε το με κανέλα και μέλι για μια νόστιμη χειμωνιάτικη λιχουδιά ή δοκιμάστε το κομμένο σε φέτες, μέσα σε μια σαλάτα για να βοηθήσει στην απορρόφηση του σιδήρου.
4. Κατσαρό μαρούλι
Είναι πλούσιο σε βιταμίνες Α και C, σίδηρο, κάλιο και ασβέστιο. Εάν πρόκειται να το απολαύσετε ωμό σε σαλάτα, προσθέστε λίγο ελαιόλαδο, αβοκάντο ή καρύδια, για να βοηθήσετε το σώμα σας να απορροφήσει καλύτερα όλα εκείνα τα θρεπτικά συστατικά που έχει. Μπορείτε όμως και να το σοτάρετε. Μια εναλλακτική νόστιμη και τραγανή επιλογή με λίγες θερμίδες.
5. Καρότα
Αυτά τα τραγανά λαχανικά φημίζονται για το καλό που κάνουν στα μάτια καθώς ένα μόλις φλιτζάνι με ψιλοκομμένα καρότα περιέχει πάνω από το 400% της συνιστώμενης ημερήσιας πρόσληψης σε βιταμίνη Α, κάτι που ισχύει και για την γλυκοπατάτα. Επιπλέον, σύμφωνα με τους ειδικούς, η φυσικά γλυκιά γεύση τους μπορεί να κατευνάσει τη λαχτάρα μας για γλυκό. Εκτός από ωμά που είναι εξίσου νόστιμα, μπορείτε επίσης να τα απολαύσετε πολτοποιημένα σε μια ζεστή χειμωνιάτικη σούπα ή ψητά μαζί με άλλα παρόμοια ή μη λαχανικά. 

πηγη

Οδηγός ′επιβίωσης′ από τα κιλά των γιορτών

Γράφει η Τζόβα Ελίζα

Μαζί με την ευχάριστη ατμόσφαιρα, τις συνεστιάσεις με αγαπημένα πρόσωπα, τα δώρα, ο Άγιος Βασίλης φέρνει και περιττά κιλά. Η γιορτινή ατμόσφαιρα δεν συνδέεται μόνο με το καλό αλλά και με το πολύ φαγητό.
Πώς μπορείτε να αποφύγετε την αύξηση του βάρους την επικίνδυνη περίοδο των Χριστουγέννων;
Προγραμματίστε!
Αποφασίστε τι θα φάτε πριν από κάθε εκδήλωση ή γεύμα. Έχοντας ένα διατροφικό πλάνο στο μυαλό σας θα είναι ευκολότερο να κάνετε τις σωστές επιλογές τροφίμων.
Προλάβετε την πείνα σας
Αν είστε καλεσμένοι για δείπνο, μη μείνετε νηστικοί το πρώτο μισό της μέρας. Το αποτέλεσμα θα είναι ένα αίσθημα ανεξέλεγκτης πείνας και η υπερκατανάλωση φαγητού. Ξεκινήστε τη μέρα σας με πρωινό και μην ξεχάσετε τα ενδιάμεσα σνακς. Με τα συχνότερα γεύματα θα προλάβετε την πείνα και δύσκολα θα ενδώσετε στα θερμιδοφόρα κεράσματα. Κατά τη διάρκεια του δείπνου αποφύγετε τα ορεκτικά και γεμίστε μόνο μία φορά το πιάτο σας. Ιδανικά, γεμίστε το μισό σας πιάτο με σαλάτα, το ¼ με κάποια πηγή πρωτεΐνης (κοτόπουλο, ψάρι, κρέας, αυγό) και το άλλο ¼ με κάποια πηγή υδατανθράκων (ψωμί, ζυμαρικά ή ρύζι, κατά προτίμηση ολικής άλεσης).
Βρείτε χρόνο για άσκηση
Μην αποκλείσετε την άσκηση αυτή την περίοδο. Στοχεύστε τουλάχιστον στα 30 λεπτά μέτριας δραστηριότητας, αν όχι όλες, τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας. Διαφορετικά αφήστε το πνεύμα των Χριστουγέννων να σας παρασύρει. Με άλλα λόγια; Χορέψτε! 30 λεπτά χορού σας απαλλάσσουν από 200 θερμίδες. Εναλλακτικά, επωφεληθείτε από επίκαιρες δραστηριότητες όπως το πατινάζ στον πάγο.
Ψωνίστε έξυπνα
Γεμίστε το ψυγείο με τρόφιμα υγιεινά και χαμηλά σε θερμίδες. Οι γιορτινοί πειρασμοί βρίσκονται παντού και οι σωστές επιλογές φαγητού στο σπίτι σας θα εξισορροπήσουν κάπως την κατάσταση. Μαγειρέψτε ψάρι, όσπρια, άπαχα κρέατα και αλλαντικά. Εφοδιαστείτε με φρέσκα φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά, 100% φυσικούς χυμούς, μπάρες δημητριακών, δημητριακά και ζυμαρικά ολικής άλεσης.
Αν είστε οικοδεσπότες…
Πρωτοπορήστε όσον αφορά τα ορεκτικά και τα επιδόρπια που θα σερβίρετε στους καλεσμένους σας. Μεγάλες σαλάτες μπορούν να κυριαρχούν στο τραπέζι σας. Προσθέστε τους χρωματιστές πιπεριές, τοματίνια, ξηρούς καρπούς για χρώμα και προτιμήστε τη σως βινεγκρέτ που είναι χαμηλότερη σε θερμίδες. Προτιμήστε ψητά αντί για τηγανιτά λαχανικά. Ως ορεκτικό μπορείτε να σερβίρετε ψωμάκια ολικής αλέσεως με cottage cheese και καπνιστό σολωμό που είναι πλούσιος σε πολύτιμα ω-3 λιπαρά ή κάποια σούπα λαχανικών. Τα φρούτα συνοδευμένα με γιαούρτι χαμηλό σε λιπαρά, μέλι και σταφίδες μπορούν να αποτελέσουν ένα γευστικό επιδόρπιο απαλλαγμένο από τις περιττές θερμίδες.
Στην υγειά μας;
Το αλκοόλ δυστυχώς περιέχει αρκετές θερμίδες (σχεδόν όσες και το λίπος), ενώ ταυτόχρονα σας αφυδατώνει. Αν δεν μπορείτε να το αποφύγετε περιοριστείτε στα 1-2 ποτά. Διαφορετικά καταναλώστε νερό ή σόδα με 1 φέτα λεμόνι και αναψυκτικά light που περιέχουν μόλις 1 θερμίδα. Μπορείτε να ξεγελαστείτε και με μία virgin εκδοχή του αγαπημένου σας ποτού. Για παράδειγμα μπορείτε να επιλέξετε ένα virgin moxito χωρίς ζάχαρη. Το αλκοόλ αντικαθίσταται από σόδα και οι θερμίδες… πάνε περίπατο! 

πηγή